ARAMIS Kaza Riski Değerlendirme Metodolojisi

Kaza senaryolarının tanımlanması Güvenlik Yönetim Sistemi’nin en önemli modülü olan C Modülünün bir parçasıdır. Bu modül risk değerlendirmesinde bir önemli bir noktadır ve ALARP seviyesinin değerlendirilmesinde de temel oluşturmaktadır.

Avrupa Komisyonu’nun beşinci çerçeve programında yer alan ve ortaklaşa yatırım yapılan bir Avrupa projesi olarak geliştirilmiş olan ARAMIS (Accidental Risk Assessment Methodology for IndustrieS) projesi işletmelere Seveso Direktifi çerçevesinde uygulayabilecekleri risk değerlendirmesi için bir metodoloji sunmaktadır.

ARAMIS Projesi toplam 7 modülden oluşmaktadır. Her modül ayrıntılı olarak örnekler de içermektedir. Ayrıca ARAMIS Projesinin modülleri internet üzerinden tüm kullanıcılara açıktır.

Projenin bitimini müteakip çalıştayların bildirileri de web sitesinde ulaşılabilir konumdadır. Bunun yanında çalıştaylarla bağlantılı olarak, proje esnasında elde edilen sonuçların geniş bir şekilde yaygınlaştırılmasını sağlamak için katılımcılar makalelerini uluslararası bilimsel dergilerde ve konferanslarda yayınlanmışlardır.

Ortak organizasyonlar

Organizasyon Adı	Kısa Adı	Ülke
1. Institut National de l’Environnement Industriel et des Risques Accidental Risk Division	INERIS	FRANSA
2. European Commission - Joint Research Centre - Institute for the Protection and Security of the Citizen- Major Accident Hazard Bureau	EC-JRC-IPSC-MAHB	İTALYA
3. Faculté Polytechnique de Mons Major Risk Research Center	FPMs-MRRC	BELÇİKA
4. Universitat Politecnica de Catalunya Centre for Studies on Technological Risk (CERTEC)	UPC/td>	İSPANYA
5. Association pour la Recherche et le Développement des Méthodes et Processus Industriels	ARMINES	FRANSA
6. Risø National Laboratory System Analysis Department	RISOE	DANİMARKA
7. Universita di Roma Dipartimento Ingegneria Chimica	UROM	İTALYA
8. Central Mining Institute Safety Management and Technical Hazards	CMI	POLANYA
9. Delft University of Technology Safety Science Group	TUD	HOLLANDA
10. Institution of Chemical Engineers European Process Safety Centre	IChemEEPSC	İNGİLTERE

 

ARAMIS - Seveso II Direktifi Kapsamındaki Endüstrilerde Kaza Riski Değerlendirme Metodolojisi (Accidental Risk Assessment Methodology for IndustrieS), SEVESO II direktifinin özel gereksinimlerine cevap verebilmek amacıyla Avrupa Komisyonu’nun V. Çerçeve programında yer alan ve ortaklaşa yatırım yapılan bir Avrupa projesi olarak geliştirilmiştir. Proje “Enerji, Çevre ve Sürdürülebilir Gelişme” alanındaki “Araştırma ve Teknolojik Gelişim için V. Çerçeve Programı” kapsamında, “Büyük Doğal ve Teknolojik Tehlikelerle Mücadele” başlıklı bölümü ile ilgili kabul edilmiştir.

Bu metodolojinin bir avantajı sanayicilere proses emniyetini sağlamak için hangi bariyerlerin (kontrol önlemleri) risk kontrolü üzerinde etkisi olduğunu ya da hangilerinin geliştirilmesi gerektiğini göstermesidir. İşverenlere; proseste güvenliği ve güvenilirliği artırmak için hangi kontrol önlemlerine yatırım yapmaları gerektiğini belirlemeleri açısından yardımcı olur ve en önemlisi ise kantitatif olarak ALARP seviyesini tespit etmelerini sağlar. Güvenlik bariyerlerinin performansının değerlendirilmesi sanayicilerin fabrikada daha etkili güvenlik düzeyi oluşturabilecek güvenlik fonksiyonlarını (bariyerler) tanımalarını sağlar. Bunun yanında, yasal otoritelerin risk kontrolünü değerlendirebilmesi ve riskin azaltılmasında rol alan bariyerlerin detaylı kontrol edilebilmesi için de geniş ve kapsamlı bir analiz yapılmasını temin eder. Yönetmelik gereğince devlete verilmesi gereken Güvenlik Raporu içerisinde kantitatif risk değerlendirmesi ile ALARP seviyesinin rahatlıkla incelenebilmesi için kolay ve anlaşılabilir gösterim sağlar.

Proses endüstrisinde risk değerlendirmesindeki en temel nokta olası kaza senaryolarının tanımlanmasıdır. Ancak bilhassa deterministik yöntemlerde, kullanılan güvenlik sistemleri ve uygulanan güvenlik politikaları hesaba katılmadan en temel kötü senaryolar dikkate alınır. Bu yöntem risk derecesinin var olandan yüksek olarak tahmin edilmesine yol açar ve güvenlik sistemlerinin uygulanmasını desteklemez. ARAMIS projesinin amaçlarından birisi de bu problemle yüzleşebilecek bir metodolojinin geliştirilmesidir.

ARAMIS’in genel amacı, endüstriyel kuruluşlar için risk değerlendirmesinde kullanılan deterministik ve risk bazlı yöntemlerin kuvvetli yönlerini birleştiren, kazalara yönelik yeni bir risk değerlendirme metodolojisini oluşturmaktır. Bu yöntem esas olarak şu adımlardan oluşmaktadır:

• Büyük çaplı kaza tehlikelerinin tanımlanması metodolojisi (MIMAH),
• Kaza senaryolarının tanımlanması metodolojisi (MIRAS),
• Güvenlik önlemlerinin belirlenmesi ve performanslarının değerlendirilmesi,
• Güvenlik yönetimi etkinliğinin önlemlerin güvenilirliğine göre değerlendirilmesi,
• Referans senaryoların risk ağırlıklarının değerlendirilip haritalandırılması,
• Fabrika ve çevresindeki maruziyet değerlerinin değerlendirilip haritalandırılmasıdır.